Gníomhaíochtaí Lasmuigh agus Gníomhaíochtaí Eachtraíochta

 

Tá siad seo a leanas san áireamh sna snáithaonaid le haghaidh churaclam na nGníomhaíochtaí Lasmuigh agus Gníomhaíochtaí Eachtraíochta:

 

  • Siúl
  • Treodóireacht
  • Gníomhaíochtaí dúshláin lasmuigh
  • Gníomhaíochtaí uisce (rang a cúig agus rang a sé amháin)
  • Gníomhaíochtaí lasmuigh agus gníomhaíochtaí eachtraíochta a chiallú agus a léirthuiscint

 

Cabhraíonn na gníomhaíochtaí seo chun léirthuiscint a fhorbairt don domhan amuigh faoin spéir agus chun sult a bhaint as. Cabhraíonn siad freisin le leanaí meas a chothú ar an timpeallacht thart orthu. Gníomhaíochtaí foirne iad a fhorbraíonn scileanna sóisialta. San áireamh i gcuid de na gníomhaíochtaí tá léamh léarscáileanna agus réiteach fadhbanna, teacht ar chinntí grúpa, cáilíochtaí ceannaireachta a fhorbairt agus seansanna beartaithe a thógáil. Sna ranganna sinsearacha, d’fhéadfadh deiseanna nua canúála nó seoltóireachta a bheith san áireamh sna gníomhaíochtaí uisce, arna éascú ag cuairt ar Ionad Oideachais Allamuigh ina bhfuil cóimheas dóthanach teagascóra le daltaí agus caighdeáin sábháilteachta. Go hachomair, tá gníomhaíochtaí lasmuigh agus gníomhaíochtaí eachtraíochta neamhiomaíoch don mhórchuid agus is bealaí eile iad chun sult a bhaint as cur chuige sláintiúil i leith gníomhaíochtaí caitheamh aimsire agus gníomhaíochtaí lasmuigh.

Is iomaí nasc idir snáithe na ngníomhaíochtaí lasmuigh agus na ngníomhaíochtaí eachtraíochta agus curaclam na Tíreolaíochta. Gné den churaclam corpoideachais é an snáithe seo ar seans ann nach n-áireofaí é i gclár scoileanna go traidisiúnta. Taitníonn a lán de na gníomhaíochtaí a mholtar leis an leanbh nach nglacfadh páirt go fonnmhar i ngníomhaíocht choirp. Déanann an curaclam freastal ar raon fairsing gníomhaíochtaí, áfach.

Is féidir roinnt de na gníomhaíochtaí a mholtar sa snáithe gníomhaíochtaí lasmuigh agus gníomhaíochtaí eachtraíochta a chur ar siúl laistigh. Is minic gurb í seo an áit is fearr chun bunscileanna a fhoghlaim sula bhfeidhmítear iad lasmuigh. Is féidir a lán scileanna treodóireachta, mar shampla, a fhorbairt i dtús báire i bhfoirgneamh na scoile agus é á úsáid mar bhunáit. Féadfar gníomhaíochtaí eile a ghlacadh mar chúram sa scoil nó d’fhéadfadh taitneamhachtaí áitiúla an timpeallacht idéalach a sholáthar faoi choinne cuid de na dúshláin lasmuigh, mar shampla.

Cothaítear dearcthaí dearfacha i dtaca le cúram a thabhairt don chomhshaol de réir mar a ghlacann leanaí páirt i ngníomhaíochtaí lasmuigh.

Cé go leagtar amach sa Churaclam Corpoideachais a bhfuil i gceist leis na snáithaonaid uile i gcomhair gníomhaíochtaí lasmuigh agus gníomhaíochtaí eachtraíochta san uile rang, taispeántar achoimre sa tábla thíos ar an dul chun cinn san uile rang.

 

 

 

Siúl

Treodóireacht

Gníomhaíochtaí dúshláin lasmuigh

Ciallú agus Léirthuiscint

Naíonáin

- siúlóidí gearra sa scoil nó timpeall uirthi

Siúlóid ábhair

- tóraíocht taisce, ócáid ghlantacháin, cluichí meaitseála péirí, rás sealaíochta tóraíochta

Siúlóid teorann

Limistéir den halla, den pháirc imeartha nó de láthair na scoile a aithint

Treoracha/treonna a leanúint

Slí ainmhithe – simplí – randamach

Clocháin – aonair

Cosán caoch

Seachaid an fonsa

Bac-chúrsa

Cairt dathanna

Meas ar an gcomhshaol

Saincheisteanna sábháilteachta

Rang a haon agus rang a dó

- Siúlóidí gearra lasmuigh den scoil

Siúlóid ábhair

- tóraíocht taisce, ócáid ghlantacháin, cluichí meaitseála péirí, rás sealaíochta tóraíochta

Siúlóid teorann

Limistéir den halla, den pháirc imeartha nó den scoil a aithint

NSEW

Slí ainmhithe

Plean simplí léarscáile a leanúint

Siúlóid nathair nimhe

Clocháin – foireann

Cosán caoch

Seachaid an fonsa

Bac-chúrsa

Suaitheadh an phaca

Meas ar an gcomhshaol

Saincheisteanna sábháilteachta

Rang a trí agus rang a ceathair

Siúlóidí coille

Siúlóid ábhair

- tóraíocht taisce, ócáid ghlantacháin, cluichí meaitseála péirí, rás sealaíochta tóraíochta

Siúlóid teorann

Siúlóid léarscáile

Treodóireacht fótaréalta

Cearnóg NSEW

Slí eachtraíochta

Castóir achrainn

Suaitheadh an phaca

Cosán caoch

Bac-chúrsa

Meas ar an gcomhshaol

Saincheisteanna sábháilteachta

Rang a cúig agus rang a sé

Siúlóid choille/tuaithe

Puball a chur in airde

Siúlóid ábhair

- tóraíocht taisce, ócáid ghlantacháin, cluichí meaitseála péirí, rás sealaíochta tóraíochta

Treodóireacht réalta

Sa halla, tailte scoile

Réalta cuimhne

Pointe go pointe

Treodóireacht scórála

Slí eachtraíochta

Castóir achrainn

Suaitheadh an phaca

Cosán caoch

Bac-chúrsa

Clocháin ardaithe

Scíonna

Meas ar an gcomhshaol

Saincheisteanna sábháilteachta

 

Nuair a bhíonn an múinteoir ag pleanáil gníomhaíochtaí lasmuigh agus gníomhaíochtaí eachtraíochta, ba chóir dó/di an méid seo a leanas a chur san áireamh:

  • gníomhaíochtaí aclaithe agus iaraclaíochta a oirfidh don cheacht
  • tacaíocht a lorg ó dhaoine eile chun go mbeidh cabhair ar fáil dó/di le haghaidh obair ghrúpa nó le haghaidh gníomhaíochta ina mbeidh taisteal amach as suíomh na scoile i gceist
  • cuairt a thabhairt ar ionad gníomhaíochtaí lasmuigh a sholáthraíonn deiseanna le haghaidh treodóireachta, dúshláin eachtraíochta nó gníomhaíochtaí uisce
  • pleanáil maidir le gnéithe de roinnt snáithaonad a sheachadadh i ngach ceacht nó béim a chur ar shnáithaonad faoi leith i gceachtanna áirithe.

Tagairt den scoth iad cur chuige agus modhanna teagaisc le haghaidh Corpoideachais, a leagtar amach in Corpoideachas: Treoirlínte do Mhúinteoirí ar leathanaigh 42-100, do mhúinteoirí chun ceachtanna Lúthchleasaíochta a eagrú.

Leagtar amach aonad oibre i ngníomhaíochtaí lasmuigh agus gníomhaíochtaí eachtraíochta ina sonraítear clár oibre cúig seachtaine do rang a haon agus rang a dó ar leathanaigh 92-93.

 

Ina theannta sin, is acmhainn den scoth do mhúinteoirí iad ceachtanna an Tionscnaimh Spóirt i mBunscoileanna (PSSI) i dtaca le gníomhaíochtaí lasmuigh agus gníomhaíochtaí eachtraíochta don uile leibhéal ranga. Tugtar breac-chuntas iontu ar chlár cuimsitheach oibre a oireann do gach ceacht ranga ar leith. Tá cur chuige agus modhanna teagaisc éagsúla san uile leibhéal ranga san áireamh iontu.

 

Gheobhaidh tú tuilleadh acmhainní faoi iamh a thacóidh leat gníomhaíochtaí lasmuigh agus gníomhaíochtaí eachtraíochta a chur i bhfeidhm.

Gníomhaíochtaí siúil:  Roinnt gníomhaíochtaí siúil a oireann do gach leibhéal ranga

Gníomhaíochtaí Dúshláin Lasmuigh: Liosta gníomhaíochtaí dúshláin lasmuigh, gníomhaíochtaí neartaithe foirne agus gníomhaíochtaí paraisiútála a d’fhéadfaí a dhéanamh i halla na scoile nó ar thailte na scoile; gníomhaíochtaí feiliúnacha inoiriúnaithe don uile leibhéal scoile

Cártaí rialaithe treodóireachta: Cártaí rialaithe samplacha a d’fhéadfaí a úsáid i gcomhair gníomhaíochtaí treodóireachta. Cuirtear treoracha do na cártaí rialaithe ar fáil

Mionchártaí Rialaithe: Mionchártaí rialaithe samplacha a d’fhéadfaí a úsáid i gcomhair gníomhaíochtaí treodóireachta

Pleananna Ceachta an Tionscnaimh Spóirt i mBunscoileanna (PSSI): Sraith treoracha nó liosta ‘rudaí le déanamh’ a d’fhéadfadh tacú le scoileanna ullmhú faoi choinne na gceachtanna Lasmuigh Agus Eachtraíochta ar ábhair an Tionscnaimh Spóirt i mBunscoileanna (PSSI) lena chinntiú go mbíonn dóthain acmhainní agus ábhar ar fáil don uile rang

Tóraíocht léarscáile: Tá liosta gníomhaíochtaí sa bhileog eolais seo a d’fhéadfaí a dhéanamh ar thailte scoile i dteannta cárta rialaithe samplach is féidir a chur in oiriúint d’áiseanna scoileanna áirithe